Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği dünyanın her yerinde iş alanı yaratır ve insanların geçim kaynaklarını destekler. Ama bu durum özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemlidir. Balıkçılık ve su ürünleri sektörleri dünya üzerinde 200 milyon insana iş sağlar ve milyarlarca insanı besler. Bu sektörlerde doğrudan ya da dolaylı yoldan çalışan bu kadar çok insan olduğundan, sosyal problemlerle baş etmek önemlidir. Bu sosyal problemler arasında aşağıdakiler de gösterilebilir:
- Tehlikeli çalışma alanları ve çocuk işçiliği de dahil olmak üzere insan ve işçi haklarının ihlalleri;
- Özellikle 5 milyondan fazla balık işçisinin günde bir dolardan az kazandığı küçük ölçekli balıkçılıkta yaygın yoksulluk;
- Toplumsal içericilik —İşlemden geçirme faaliyetlerinin %90’ından ve birincil balıkçılık faaliyetlerinin %20’sinden sorumlu olmalarına rağmen kadınların krediye, eğitimlere, teknolojiye ve işlerini daha etkin hale getirecek pazarlara erişimleri kısıtlıdır.
Rakamlarla Gerçekler
- Avcılıktan dağıtıma kadar uzanan değer zincirinde yaklaşık 200 milyon insan çalışır. Bunların 59.6 milyonu doğrudan balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliğiyle uğraşır.
- Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği birincil sektöründe çalışanların tamamının %14’ünü kadınlar oluşturur. İç su balıkçığında bu oran %20’yi geçerken, işlemden geçirme süreci gibi ikincil faaliyetler de dahil edildiğinde %50’yi bulur.
- Küçük ölçekli balıkçılıkta avlanan ürün tonu başına düşen istihdam, büyük ölçekli balıkçılığa göre birkaç kat fazladır.
- Yaklaşık olarak 10 insandan biri geçim kaynağı olarak balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliğiyle uğraşıyor.
Kırsalda İnsana Yakışır İstihdama Giden Yolda Dört Durak
FAO, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün kırsal alanlarda insana yakışır iş gündemini insana yakışır kırsal istihdam kavramı aracılığıyla faaliyete geçirir. FAO’nun kırsal alanlarda balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliğine insana yakışır işlerin dört temel unsuru üzerinde nasıl çalıştığı aşağıda açıklanmıştır.
- İşyerinde standartlar ve haklar – FAO özellikle küçük ölçekli balıkçılıkta insan haklarını merkeze alan yaklaşımları teşvik eder.
- Sosyal diyalog – FAO, Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde İnsana Yakışır İş Üzerine Vigo Diyaloğu gibi çok paydaşlı diyalogları yürütür.
- Sosyal koruma – Balıkçıları ve ailelerini özellikle annelik, çocukluk, yaşlılık, yaralanma, hastalık veya iş kazalarında korumak, kırsal toplulukların deniz ürünleri üretimine bağımlılığı göz önünde bulundurulduğunda çok önemlidir.
- İstihdam yaratımı ve girişim gelişimi – FAO özellikle kadın ve gençlerin girişim becerilerini ve istihdamlarını geliştirmek için biz dizi proje yürütmektedir.
Kıyı Balıkçılığı Girişimi
FAO, GEF tarafından finanse edilen dünyanın her yerinden birçok paydaş tarafından yürütülen Kıyı Balıkçılığı Girişimi’nin bir parçası olarak beş yıllık Batı Afrika projesini hayata geçirdi.
FAO’nun faaliyetleri Cabo Verde, Fildişi Sahili ve Senegal’de pilot olarak uygulanmaktadır. Bu projede tüm değer zinciri boyunca hem balıkçılık yönetimini hem de avcılık sonrası süreçleri iyileştirmenin yolları aranmaktadır.
Bununla birlikte, her ülkenin pilot faaliyetleri, çoğu zaman ‘görünmez’ olduğu düşünülen kadınların balıkçılıktaki rolünü dikkatlice incelemektedir.
Cabo Verde’de proje, yerel oteller ve restoranlarla daha iyi pazarlık yapabilmeleri için gerekli olan iş eğitimini sağlayarak, balık satan kadınları güçlendirmeyi amaçlıyor.
Côte d’lvoire ve Senegal’de satıcılar ve balık tütsüleyenlerin uzun çalışma saatleri, evdeki iş yükünü de üstlenmek zorunda kaldıklarında daha da zorlaşıyor.
Kadın kooperatifleri, anneler çalışırken çocuklarını bırakılabileceği ve besin değeri yüksek gıdalar tüketebileceği kreş ve okul sonrası merkezleri kurarak, balıkçılıkla uğraşan kadınların üzerindeki sorumluluğun bir kısmını üstlenmeyi amaçlıyor.
Sürdürülebilir Küçük Ölçekli Balıkçılığı Güvenceye Almak için Gönüllü Kılavuz İlkeler
Gıda güvenliği ve Yoksulluğun Ortadan Kaldırılması bağlamında Sürdürülebilir Küçük Ölçekli Balıkçığı Güvenceye Almak için Gönüllü Kılavuz İlkeler, küçük ölçekli balıkçılık için uluslararası olarak kararlaştırılmış ilk araç.
Küçük ölçekli balıkçılık gıda güvenliği ve beslenme, istihdam ve yerel ekonomilere artan yararlar sağlayarak ekonomik ve sosyal bir motor gibi hizmet eder. Dahası, bu gücünü yerel topluluklar, gelenekler ve değerlerden alır.
İlkeler, sağlığa, okur-yazarlığa ve teknolojik eğitime yatırım yapmayı, zorla çalıştırmayı ortadan kaldırmayı, sosyal güvenlik korumasını teşvik etmeyi, toplumsal cinsiyet eşitliğini zorunlu kılmayı ve balıkçılığın iklim değişikliğine ve sert hava şartlarına dayanıklılığını arttırmayı destekler.
FAO Gönüllü İlkelerin uygulanmasında üye devletlerle beraber çalışır.